Hoofdstuk 14, vertaling 1: Vulcanus

Plinius beval de vilicus naar de ijzersmederij te gaan. De vilicus vraagt de tweeling: "Bevalt het jullie samen met mij te gaan?" De tweeling klimt graag op de kar. In de kar ligt een ploeg. "Vulcanus moet de ploeg herstellen," zegt de vilicus. "Vulcanus?" roept Lucius. "Vulcanus is een vuurgod. Hoe kan hij jullie ploeg herstellen?" De vilicus lacht: "Vulcanus is niet onze god, maar een smid. Omdat de werkman gelijk is aan een god, noemen we hem Vulcanus. Onze Vulcanus is zelfs mooier dan de god want hij is niet mank. Hij heeft een enorm lichaam en de sterkste armen. Ik ken geen grotere of sterkere man. Bovendien weet Vulcanus zeer goed de kunst van het smeden. Hij smeedt het ijzer nauwelijks minder ervaren dan een god." Voor de deur van de smederij staat Vulcanus. Hij groet de vilicus en bekijkt de ploeg. "Ik kan het werk makkelijk voltooien. Waarom heb je me niet een moeilijkere opdracht gebracht?" Vulcanus tilt de ploeg op uit de kar en draagt hem naar de smederij. Terwijl de werkman naar binnen gaat, bukt hij: de deur is te laag. Ook de tweeling gaat naar binnen. Omdat ze de kunst van de werkman willen leren kennen, blijven ze dicht bij de werkman en kijken met aandachtige ogen naar het werk. "Zijn jullie broers?" vraagt Vulcanus. "We zijn zelfs een tweeling." antwoordt Marcus. "Maar jullie zijn helemaal niet gelijk," zegt Vulcanus. Marcus: "Ik lijk meer op mijn moeder, Lucius lijkt het meest op mijn vader." Vulcanus: "En wie van beiden is sterker?" "Ik!" roepen beiden uit. Lucius ziet een halsketting en leest het opschrift: IK BEN GEVLUCHT. HOU ME VAST. BRENG ME TERUG NAAR MEESTER ZONINUS, DAN ONTVANG JE EEN SOLIDUS (gouden muntstuk). Vulcanus legt uit: "Ik heb de halsketting gemaakt voor Ascyltus, een slaaf van Zoninus. Ascyltus moet, omdat hij meer waard is dan de andere slaven, een halsketting dragen. Als een slaaf een dergelijke halsketting draagt, is vluchten nutteloos. Ook mijn meester heeft me gekocht met een grote prijs. Ik droeg echter nooit een dergelijke halsketting, omdat ik altijd een zeer trouwe slaaf ben geweest. Niemand werkt zo zorgvuldig als ik." "Schiet op!" zegt de vilicus. "Hou op met het gesprek hebben en voltooi je werk!" "Zo snel mogelijk!" antwoordt Vulcanus.