Exercitium 42: Inst. Iust.

Slavernij is een regeling van het volkgenrecht, waardoor een ieder tegen de natuur wordt onderworpen aan andermans eigendomsrecht. Welnu, zij zijn slaven genoemd op grond van het feit dat bevelhebbers bevelen krijgsgevangenen te verkopen en hen hierdoor plegen te redden en niet te doden. Maar zij zijn ook mancipia genoemd, omdat ze door vijanden met de hand worden gevangen.Verder worden slaven of geboren, of gemaakt. Zij worden geboren uit onze slavinnen; ze worden (slaven) gemaakt vanuit hun krijgsgevangenschap. In de toestand (status) van slaven bestaat geen onderscheid. Bij vrijen zijn veel verschillen: ze zijn immers of vrij geboren, of vrijgelaten.
Vrijgelatenen zijn zij die uit slavernij vrijgelaten/uit handen gegeven zijn. Manumissio is het verlenen van vrijheid; want zolang iemand in slavernij verkeert, is hij onderworpen aan hand en macht, en vrijgelaten wordt hij bevrijd van de macht.
Door het volkenrecht zijn er drie soorten mensen begonnen te zijn > ontstaan: vrijen, en tegenover hen slaven, en als derde soort de vrijgelatenen, die opgehouden zijn slaven te zijn.