Hoofdstuk 23, tekstblok

Toen Marcus Cato bij zijn oom M. Drusus leefde/woonde, om opgevoed te worden,
kwamen bij deze, omdat hij volkstribuun was, gezanten van de Latijnen,
om het Romeinse burgerrecht te verkrijgen.
Toen Quintus Poppedius, de leider van de Latijnen en de gast van Drusus, hem
5 gevraagd had [om] hem bij zijn oom te helpen/steunen / bij zijn oom een goed woordje
voor hem te doen, weigerde Cato met een vastberaden gezicht.
Toen het hem daarna weer en dikwijls was gevraagd, bracht Poppedius Cato naar een
hoog deel van / de bovenverdieping van het huis en zei:
‘Ik zal je meteen naar beneden gooien / Ik gooi je meteen naar beneden, als je niet ...’
Zelfs zo kon de jongen er niet toe gebracht worden om de Latijnen te gehoorzamen.
Toen zei Poppedius: ‘Laten wij de goden danken, omdat deze/hij (nog) zo klein/jong is,
10 want als hij al senator was / zou zijn en tégen ons sprak / zou spreken,
dan zouden wij zelfs niet op het burgerrecht mogen hópen.’
Toen Marcus Cato later bij Sulla (op bezoek) was gekomen / kwam,
om hem te begroeten / om bij hem zijn opwachting te maken,
en in het atrium de hoofden van zijn tegenstanders had gezien / zag,
vroeg hij, geschokt/verbijsterd door de afgrijselijke aanblik, zijn begeleider,
15 waarom niemand een zo / zo’n wrede tiran doodde.
En toen hij had geantwoord / antwoordde dat het de mensen niet aan de wil,
maar aan de gelegenheid ontbrak,
vroeg hij heftig / met klem dat hem een zwaard werd gegeven /
dat men hem een zwaard zou geven.
‘Gemakkelijk / Met gemak’, zei hij, ‘zal ik hem (kunnen) doden. Ik neem immers
gewoonlijk op zijn aanligbed plaats. / Ik ga immers altijd bij hem op bed zitten.’
Toen zijn begeleider dat gehoord had / hoorde,
20 onderkende hij de vastberaden geest van de jongen en was zo ontzet over zijn plan,
dat hij hem daarna nooit naar Sulla bracht, als hij niet grondig gefouilleerd was.
Misschien zou deze door de jongen zijn gedood, als hem een zwaard was gegeven /
als men hem een zwaard had gegeven.
Maar als de beroemde Marius zelf, de vijand en tegenstander van Sulla,
op deze plaats had gestaan, zou hij zeker door vrees zijn afgeschrikt /
in paniek zijn geraakt en over/aan zijn vlucht, en niet over/aan een moord op Sulla
hebben gedacht.