pag. 169-170 - Ondankbaar vaderland 38.53

105 Aan zijn besluit voegde hij een verontwaardigde reactie toe: ‘Zal aan jullie voeten, tribunen, de grote bedwinger van Afrika, Scipio, staan? Heeft hij daarom vier zeer beroemde aanvoerders van de Puniërs in Spanje, vier legers verdreven [en] op de vlucht gejaagd, heeft hij daarom Syphax gevangen genomen, Hannibal verslagen, Carthago schatplichtig aan ons gemaakt, Antiochus – want Lucius Scipio aanvaardt zijn broer als deelgenoot in deze roem – naar de overkant van de bergruggen van de Taurus verwijderd, opdat hij het onderspit zou
110 delven tegen twee Petillii [en] jullie naar een overwinning op Publius Africanus zouden streven? Zullen door geen verdiensten van henzelf, door geen eerbewijzen van jullie beroemde mannen ooit een veilige en als het ware heilige burcht bereiken, waar hun ouderdom, zo niet eerbiedwaardig, [dan toch] tenminste ongeschonden tot rust kan komen? Zowel zijn besluit als de [daaraan] toegevoegde redevoering maakte niet alleen indruk op de anderen, maar ook op de aanklagers zelf en ze zeiden dat ze zouden overwegen wat tot hun recht en
115 plicht behoorde. Vervolgens begon men een senaatszitting te houden, nadat de volksvergadering ontbonden was. Daar werd door de hele vergadering, vooral door de oud-consuls en senioren, buitengewone dank betuigd aan Tiberius Gracchus, omdat hij het staatsbelang had gesteld boven zijn privé-ruzies, en
de Petillii zijn bestookt met verwijten, dat ze hadden willen schitteren door af-gunst op een ander en streefden naar buit uit een triomf over Africanus. Daarna
120 was er stilte aangaande Africanus; hij bracht zijn leven door in Liternum zonder verlangen naar de stad. Men zegt dat hij stervend bevolen heeft hem op het platteland, juist op die plaats te begraven en daar zijn [graf]monument te bouwen, om te voorkomen dat hij een begrafenis in een ondankbaar vaderland zou krijgen. [Hij was] een gedenkwaardig man, meer echter door zijn bekwaamheden in de oorlog dan in vredestijd (van vrede); het eerste deel van zijn leven was gedenkwaardiger dan het laatste, omdat in zijn jeugd voortdurend oorlogen
125 [werden] gevoerd; met zijn ouderdom verwelkten ook zijn daden en zijn talent werd geen voedsel verschaft. Wat [was] [vergeleken] bij zijn eerste consulaat zijn tweede, zelfs al zou je er zijn censorschap aan toevoegen? Wat [was] zijn onderbevelhebberschap in Asia, zowel nutteloos door zijn zwakke gezondheid als ontsierd door het ongeluk van zijn zoon en na zijn terugkeer door de noodzaak (of) een proces te ondergaan of dat tegelijk met het vaderland in de steek te laten? Hij heeft echter in het bijzonder de uitzonderlijke roem behaald van
130 het beëindigen van de Punische Oorlog, de grootste en gevaarlijkste die de Romeinen hebben gevoerd.