Pro Caelio 1

Rechters, als er toevallig iemand aanwezig is en die persoon is onbekend met onze wetten, rechten en gewoontes, dan zou hij zich zeker verwonderen over de wreedheid van de zaak, dat tijdens een feestdag en bij openbare spelen behandeld wordt, wanneer alle activiteiten van het forum onderbroken zijn, dat dit ene proces gevoerd wordt, maar hij zou er niet aan twijfelen dat de beklaagde van zo’n misdaad beschuldigd wordt dat de stad niet kan blijven bestaan wanneer dit (rechtszaak) verwaarloosd wordt; diezelfde mens wanneer hij hoort dat er een wet is die over opstandige en samenzweerderige burgers, die gewapend de senaat belegerd hebben, magistraten geweld hebben aangedaan en de republiek hebben bevochten beveelt dat er dagelijks geprocedeerd moet worden, hij zou die wet volmondig goedkeuren, maar vragen welke misdaad in dit proces behandelt wordt; wanneer hij zou horen dat er hier geen enkele misdaad, noch stoutmoedigheid, noch geweld in dit proces vernoemd wordt, maar dat een jongeman met een schitterend karakter, ijverig en dankbaar, beschuldigd wordt door zijn zoon, van degene die hij zelf naar de rechtbank roept en geroepen heeft, en aangevallen wordt door de hulpmiddelen van een hoer, dan zou hij het plichtsbewustzijn van Atratinus niet kwalijk nemen, dan zou hij menen dat de wellust van die vrouw ingetoomd moet worden en hij zou menen dat jullie ijverig zijn, en aan jullie behoort het vandaag niet vrij van werk te zijn zelfs niet op een gemeenschappelijke vrije dag.