Brief 103: Het grootste gevaar voor de mens is de mens

Wees beducht voor je medemens
Waarom kijk je om je heen naar die dingen die je misschien kunnen gebeuren, maar ook niet kunnen gebeuren? Ik bedoel brand, ineenstorting, [en] andere dingen die ons overkomen, maar niet belagen: kijk liever naar die dingen, ontwijk die dingen die ons in de gaten houden, die op ons jagen. Zeldzame 5 ongevallen zijn, ook al [zijn ze] ernstig, schipbreuk lijden, omver geworpen worden met je voertuig: [maar] van de mens voor de mens is er een dagelijks gevaar. Hiertegen moet je je gereedmaken, hier moet je met oplettende ogen naar kijken; geen enkel kwaad komt vaker voor, geen enkel is volhardender, geen enkel verleidelijker. Storm dreigt voordat hij opsteekt, gebouwen kraken voordat ze ineenstorten, rook kondigt van tevoren brand aan: plotseling is het verderf vanuit de mens, 10 en des te zorgvuldiger wordt het bedekt naarmate het dichterbij komt (dichter nadert).

Mensen zijn gevaarlijker dan dieren
Je vergist je als je van die [mensen] die jou naderen (tegemoetkomen) hun gezichten vertrouwt: ze hebben het uiterlijk van mensen, de geest van wilde dieren, behalve dat van die [alleen] de eerste aanval verderfelijk (gevaarlijk) is: degenen die ze voorbij zijn gegaan, zoeken ze niet [langer]. Want nooit spoort iets anders dan de noodzaak ze aan om schade toe te brengen; of door honger of door angst worden ze gedwongen tot een gevecht: [maar] voor de mens is het een genoegen een [ander] 15 mens te gronde te richten.

De menselijke plicht
Maar jij moet op die manier overdenken wat voor gevaar er komt (is) van de mens, dat je bedenkt wat de plicht is van de mens; naar de een moet je kijken om niet geschaad te worden (geen schade te lijden), naar de ander om niet te schaden (geen schade toe te brengen). Over de voordelen van alle mensen moet je blij zijn, geroerd moet je worden door hun nadelen, en je moet eraan denken welke dingen je moet presteren en voor welke je moet oppassen. Wat zou je door zo te leven (kunnen) bereiken? Niet dat ze je geen 20 schade toebrengen, maar dat ze je niet bedriegen.

De filosofie: een veilige haven
Zoveel als je kunt echter, moet je je terugtrekken in de filosofie: zij zal jou aan haar boezem beschermen, in haar heiligdom zul je of veilig zijn of veiliger. Alleen mensen die op dezelfde weg lopen botsen op elkaar. Over de filosofie zelf echter zul je niet moeten opscheppen; voor velen was zij een oorzaak van gevaar omdat er overmoedig en arrogant met haar werd omgegaan: laat zij bij jou de fouten wegnemen, [maar] die niet 25 aan anderen verwijten. Laat zij niet afwijken van de algemene gebruiken en ook niet zich zo opstellen dat ze alles wat ze niet doet, schijnt te veroordelen. Het is mogelijk wijs te zijn zonder toeters en bellen, zonder afgunst. Gegroet.