Tekst 9.2: Torquatus

Toen de Galliërs hun kamp hadden opgezet aan de overkant van de brug over de Anio, vertrok het Romeinse leger onmiddellijk naar de rivier. Toen trad een Galliër naar voor, een reus van een vent. En vatte post aan het lege bruggenhoofd en hij schreeuwde zo luid als hij kon "Hij die nu de sterkste van Rome is moet nu naar voor komen om met mij te vechten, de uitslag van ons duel moet aantonen welk van de volkeren de beste is in oorlogvoeren. Lange tijd waren de Romeinen muisstil. Toen verlat Tm zijn wachtpost en stapte naar de aanvoerder en zei "Ik wil dat beest tonen dat ik uit die familie kom die de troepen van de Galliërs van de Capitolijnse heuvel verdreven heeft. Toen zei de aanvoerder "Geluk met je dapperheid, ga en zorg ervoor dat Rome's naam onoverwinnelijk is met de hulp van de goden. Hij nam zijn schild en zijn zwaard, geschikt voor een dichter gevecht. De Galliër wachtte hem op en stak lachend zijn tong uit, nog maar pas hadden ze post gevat tussen de slaglinies en de ongelijkheid was te zien. En de Galliër sloeg zijn zwaard op het wapen van m maar hij wrong zich tussen het wapen en doorstak de buik van de Galliër met een klap en nog een tweede. En hij trok de bebloede halsketting van rond de hals van de Galliër. En de uitgelaten Romeinen brachten manlius naar de heerser en Manlius kreeg vervolgens de naam Torquatus.
Dura lex sed lex
Dezelfde Manlius werd tijdens de Latijnse oorlog tot werd aangesteld. Kondigde af dat niemand mocht vechten tegen de vijand buiten de rangorde. Maar toen zijn zoon toevallig met een eskadron ruiters langs het vijandelijke kamp reed zei de leider van de Latijnen.
" Wil je met mij duelleren?" "Zo zullen we zien hoezeer een Latijnse ruiter beter is dan een Romeinse ruiter." De woede of het eergevoel raakten het sterke karakter en het bevel van zijn vader negerend stortte hij zich in de strijd. Hij doorboorde de Latijn nadat hij hem van zijn paard gegooid had. En met de verzamelde buit keerde hij terug naar zijn vrienden en naar het kamp begeleidt door een juichend eskadron trok hij naar de veldsheertent van zijn vader. Maar hij wist niet wat hem te wachten stond.
Maard dadelijk liet de consul woedend een legervergadering bijeenroepen. Jij Titus Manlius .Zonder vrees voor het gezag heb je gevochten tegen de vijand maar wel buiten de slaglinie. Zodanig heb je de militaire discipline verstoort.ofwel moet ik de staat vergeten ofwel mijzelf en mijn familie vergeten. Wij zullen eerder gestraft worden dan dat de staat voor onze fouten boet. Wij zullen een voorbeeld zijn met 2 aspecten. Het zal een droevig voorbeeld zijn maar ook een nuttig voor de jeugd in de toekomst. Ga lictor en bind hem aan een paal. Eerst stonden allen aan de grond genageld van schrik maar nadat de jongeman zijn hals werd doorgehakt barsten ze uit in geklaag. De wreedheid van de straf was nuttig in de slaglinie want het maakte alle soldaten gehoorzamer tegenover de aanvoerder .