Justinianus, Institutiones, 4, 18 partim

Maar de volgende zijn publieke rechtszaken:

De lex Julia over hoogverraad, (= lex Iulia maiestatis)
die is van toepassing tegen zij,
die iets beraamd hebben tegen de keizer of de samenleving.
Waarvan de straf het verlies van het leven met zich meebrengt en
de herinnering aan de zaak en de persoon zelf na hun dood uit de geschiedenis haalt.

Eveneens de lex Julia over de inperking van overspel, die (= lex Iulia de adulteriis coercendis)
niet alleen de onteerder van een ander huwelijk met een zwaard straft,
maar ook zij die ongehoorde lust durven te beoefenen met een man.
Maar met diezelfde lex Julia wordt ook het misdrijf van verkrachting gestraft,
wanneer iemand zonder geweld
ofwel een maagd ofwel een weduwe die deugdzaam leeft verkracht.

Eveneens de lex Cornelia over sluipmoordenaars, die (= lex Cornelia de sicariis)
de moordenaars als wraak met een zwaard vervolgt of
zij die met als reden om mensen te doden met een wapen rondloopt.
Met diezelfde lex Cornelia worden ook gifmengers ter dood gestraft, die
met hatelijke kunsten, zowel met het gebruik van vergif als magische spreuken,
mensen hebben gedood of
slechte geneesmiddelen publiek hebben verkocht.

Verder vervolgt een andere wet het verschrikkelijkste misdrijf met een ongeziene straf,
de wet die lex Pompeia over moorden op verwanten wordt genoemd. (= lex Pompeia de parricidiis)
Door die wet wordt er op toegezien dat,
als iemand het lot van hun ouders of zoon bespoedigt,
wordt bestraft met de straf van de moord op een verwante en
wordt noch met een zwaard noch met vuur gestraft
maar wordt in een zak genaaid met een hond, een haan, een adder en een aap
ofwel in een naburige zee ofwel in de rivier gegooid.

Eveneens de lex Julia over openbaar en ook over privaat geweld (= lex Iulia de vi publica seu privata)
is ontstaan tegen zij die met of zonder wapens geweld plegen.
Maar als een verkrachting van een maagd of van een weduwe of van een kloosterlinge,
gesluierd of niet gesluierd,
met geweld wordt uitgevoerd,
dan worden zowel de daders, als zij die medeplichtig zijn,
bestraft met de dood
volgens de bepalingen van onze constitutie,
waaruit dit vrij openlijk mogelijk is te weten.