De Bello Gallico, V (33)

Dan pas werd Tirius onrustig, zoals iemand die niets eerder had voorzien en liep hij gejaagd heen en weer en stelde hij de cohorten op; hij deed deze dingen toch onzeker en alsof hem alles leek te ontbreken. Dit heeft de gewoonte voor te komen bij hen, degenen die gedwongen worden in de actie zelf een beslissing te nemen.

Maar Cotta, die immers wel had nagedacht dat deze dingen onderweg konden gebeuren en daarom geen voorstander was van het vertrek, liet in geen enkele zaak het gemeenschappelijk welzijn in de steek en vervulde bij het roepen en aansporen van de soldaten de taken van een opperbevelhebber en in het gevecht de taken van een soldaat.

Toen omwille van de lengte van de colonne ze alles zelf minder makkelijk konden ondernemen en wat op elke plaats gebeurt moet worden voorzien, bevalen ze en kondigden ze af dat de bagage achtergelaten moet worden en dat ze zich opstelden in een cirkel.

Die raad, ook al moet er in dergelijk geval niets verweten worden, gebeurt toch nadelig. Want enerzijds verkleinde het de hoop van onze soldaten, anderzijds maakte het de vijand in het gevecht strijdlustiger, omdat dat met heel veel angst en wanhoop leek te gebeuren.

Bovendien gebeurde dat, wat er moest gebeuren, namelijk dat bijna overal de soldaten weggingen van de veldtekens en dat iedereen zich haastte naar de bagage en zocht en greep wat ze als dierbaarste beschouwde en dat alles vervuld werd met geroep en gehuil.