Redde Rationem
Hoofdstuk 72, vertaling: Marcus Petronius
C. Julius Caesar had soldaten, die hem zeer toegewijd waren en erg dapper, en die zelfs niet door doodsgevaar afgeschrikt werden om hun plicht voorop te stellen. En zo op een keer, om een voorbeeld aan te halen, hielden een uitgerukt oog en een doorboorde schouder een zekere Scaeva toch niet af van het handhaven van de bewaking van de poort; een afgehouwen rechterhand weerhield soldaat Acilius er niet van tijdens een zeegevecht op het schip van de vijanden te springen. Evenzo konden bij het beleg van Gergovia de vijanden centurio M. Petronius toch niet verhinderen dat hij in het kamp terugkeerde, en hebben ze hem volstrekt niet kunnen beletten om, dapper strijdend, al zijn medesoldaten te redden.En terwijl hij poogde met soldaten van zijn eigen manipel de poort van de stad open te breken, werd hij door een menigte vijanden belaagd, en vanwege de vele opgelopen verwondingen geen hoop meer hebbend voor zichzelf, zei hij tegen zijn kameraden, die hem gevolgd waren: “Omdat ik mij niet samen met jullie kan redden, zal ik tenminste jullie leven redden, jullie, die ik, geleid door begeerte naar roem, in gevaar gebracht heb. Vlucht zo snel mogelijk, terwijl jullie de gelegenheid wordt geboden !†Tegelijkertijd heeft hij zich te midden van de vijanden gewrongen en terwijl er twee gedood waren, heeft hij de overigen een klein stuk van de poort weggehouden. Tegen de zijnen die probeerden hulp te bieden zei hij : “Tevergeefs proberen jullie mij het leven te redden, wiens bloed en krachten het reeds begeven. Ga dus weg en trek je terug naar het legioen.†Zo is hij, alleen strijdend, korte tijd daarna ineen gezakt en gestorven. En op deze wijze is Marcus Petronius de zijnen tot redding geweest.
spreekwoorden
Vuur loutert goud, tegenslag volhardende mannen
Zo langs als ik adem, houd ik hoop