De mannentoga

Het was een feestdag, want Marcus vierde de ontvangst van zijn mannentoga/toga virilis. De hele familie kwam ‘s ochtends vroeg naar het Lararium. In stilte stond Marcus tussen zijn vader en moeder. Ook zijn broers en zussen en alle slaven waren aanwezig. Alle kinderspullen plaatste Marcus voor het Lararium: zijn amulet, zijn toga met purperen zoom en houten zwaard, waarmee hij altijd speelde, zolang hij een jongen was. Daarna bracht zijn vader een offer aan de huisgoden.

Allen zeiden: ‘Goede huisgoden, wij brengen jullie dank, omdat jullie onze Marcus beschermd hebben.’

[11] De slaven trokken Marcus zijn nieuwe mannentoga aan voor de ogen van zijn ouders. Vader gaf zijn zoon een kus. Zijn broers en zussen schreeuwden in geweldige vreugde: ‘Hoera Marcus, je bent geen jongen meer, maar een dappere man, hoera!’ Met gelijke vreugde hield moeder haar zoon vast. Ze lachte en huilde. Marcus echter begon na een korte tijd weerstand te bieden (zich [hiertegen]

te verzetten): ‘Het is al genoeg (nu is het genoeg!) Wij vieren vandaag toch zeker een feestdag? Houd dus op te huilen!’

[18] ’s Middags leidde vader zijn zoon samen met een stoet van vrienden door vele straten naar het forum, waar Marcus aan al zijn vrienden zijn mannentoga liet zien. Daarna ging Marcus met zijn vader in het Tabularium naar een secretaris. Met luide stem zei vader: ‘Hier is mijn zoon Marcus Pomponius Crispus.’ De secretaris antwoordde: ‘Uw zoon is nu een Romeins burger.’ Later op de heuvel Capitool brachten Marcus en zijn vader een offer aan alle goden, die de jongen gedurende alle jaren van zijn kindertijd hadden beschermd.

[29] Eerder had vader vrienden uitgenodigd tot (voor) een gemeenschappelijke maaltijd. Allen kwamen. De maaltijd was zeer goed. Nadat de slaven zoete wijn aan de gasten hadden overhandigd, tilden (hieven) allen de bekers op: ‘Heil en zegen voor de nieuwe burger en aanzienlijke man!’