Hoofdstuk 4, tekst 3: De Germanen
Godsdienst en dagelijks leven
De Germanen verschillen veel van deze levenswijze. Want ze hebben noch Druïden, die aan het hoofd staan van/om aan het hoofd te staan van/om leiding te geven aan godsdienstige aangelegenheden en ze leggen zich niet toe op (het brengen van) offers. Als goden vereren ze slechts hen, die ze kunnen zien en door wier hulp ze openlijk worden geholpen, de Zon en Vulcanus en de Maan, de overigen kennen ze zelfs niet van horen zeggen.
Hun hele leven bestaat uit de jacht en de beoefening van het krijgs wezen: van jongs af aan leggen ze zich toe op arbeid en gehardheid. Degenen die het langst ongehuwd zijn gebleven, krijgen onder de hun nen/hun eigen mensen de hoogste lof: sommigen denken dat hierdoor het postuur, anderen dat (hierdoor) de krachten en spieren worden versterkt. Bin nen/vóór het twintigste jaar seksueel contact met een vrouw gehad hebben rekenen ze tot de schandelijkste dingen; er is geen geheimzinnig heid over [gen.] deze zaak/hierover, omdat ze zowel gemengd in de rivieren baden en ze huiden of kleine bedekkingen van pelzen gebruiken, terwijl een groot deel van hun lichaam naakt is.
Germanen tegenover Galliërs
En er was vroeger een tijd dat de Galliërs de Germanen in moed overtrof fen, (hun) spontaan oorlogen aandeden [lett.: binnendroegen], (en) wegens de hoeveelheid [van] mensen en gebrek aan land kolonies over de Rijn zonden. Dus die plaatsen die het vruchtbaarst van Germanië zijn, rond het Hercynische woud - waarvan ik zie/lees dat het bij Eratosthenes en bepaal de Grieken van horen zeggen bekend is (en) dat zij het Orcynische (woud) noemen - hebben de Volcae Tectosages bezet en (daar) hebben ze zich gevestigd [lett.: zijn ze gaan zitten]; en deze stam houdt zich tot de dag van vandaag [lett.: tot deze tijd] op deze woonplaat[sen] op en heeft de hoogste reputatie van rechtvaardigheid en oorlogsroem. Omdat ze nu voortdurend in hetzelfde gebrek, (dezelfde) armoede, lijdzaamheid, waarin/als de Germanen blijven/zijn, gebruiken ze hetzelfde voedsel-(pa troon)
en lichaamsverzorging; de nabijheid van de provincies en bekend heid met zaken van overzee draagt voor de Galliërs echter veel bij tot overvloed en het gebruik (ervan) [lett.: schenkt de Galliërs echter veel met betrekking tot overvloed en het gebruik (ervan)], (en) langzamerhand eraan gewend geraakt overtroffen te worden en in veel gevechten overwonnen, vergelij ken ze zelfs zichzelf niet met hen in moed.