Exercitium 26: over Proserpina
Proserpina was de dochter van Ceres. Ceres, de zus van Jupiter, was de godin van de vruchtbaarheid van de akkers, zoals jullie al in oefening 10 hebben kunnen lezen. Als Ceres geen vruchtbaarheid aan de akkers gaf, werden alle mensen en alle dieren door honger gekweld.
Eens dwaalde Proserpina rond met haar vriendinnen in een prachtige wei. De zon was warm, de vogels zongen in de bomen hun blije liedjes en zeer vele en mooie bloemen bloeiden overal. De meisjes waren bloemen aan het plukken en ze met blijde stemmetjjes zingend naar Ceres aan het brengen.
Rondom de wei was een groot bos. Daar ziet P prachtige viooltjes, ze rent snel het bos in en gaat steeds verder, plukkend met kinderlijke ijver. Plotseling wordt de aarde geopend/opent zich: twee zwarte paarden, die een zwarte wagen trekken, duiken uit het gat op. Pluto, de god van de onderwereld, die altijd onder de aarde woont, vangt het meisje razendsnel, draagt het de wagen in en daalt snel af in de donkere aarde. De aarde wordt dan gesloten/sluit zich, de zon gaat onder, de vogels houden op met zingen en overal is stilte.
Ceres was ongerust en zocht haar dochter overal, waarbij ze riep: P! P! Huilend zwierf ze door de donkere nacht, maar ze kon haar dochter nergens vinden.
Eindelijk verscheen de volgende dag de Zon, die alles ziet, en vertelde C over de misdaad van Pl. Pl kon niet trouwen, omdat in de donkere onderwereld wonen voor alle vrouwen onaangenaam was. De droefheid van C was enorm; met een droef gelaat, zittend op een steen, treurde ze om haar dochter. de aarde was bedroefd met C, haar dierbare godin; op de akkers groeide niets meer; mensen en dieren sleepten hun dof ellendige bestaan voort.
Maar de almachtige J, vader van mensen en goden, werd door zorgen gekweld. Hij kon de arme mensen op aarde en de dieren (of arme bij allebei) niet in de steek laten. Dus riep hij C in zijn hemels paleis en probeerde de droevige godin met zoete woordjes troost te bieden; maar dat kon hij niet.
Pas toen riep J ook Pl, zijn broer, naar de hemel en zei – Broer, overal op aarde is honger; ik zie de dood van mannen, vrouwen, grijsaards, kinderen, dieren. De aarde treurt met C mee. Ik moet de ellende zo snel mogelijk beëindigen. Dus zal P 6 maanden in de onderwereld bij jou, maar 6 maanden op aarde bij haar moeder zijn. mijn plan kan niet meer worden veranderd.
Pl gehoorzaamde niet alleen aan J, maar was zelfs tevreden; hij zal ten minste zes maanden een vrouw hebben. Ook C was tevreden.
Dus wanneer P opnieuw uit de onderwerled op aarde terugkeert en 6 maanden bij haar moeder is, dan is de aarde blij en strooit ter ere van Proserpina zeer vele en mooie bloemen. Wanneer ze na 6 maanden weer naar de onderwereld afdaalt, is de aarde opnieuw treurig samen met C. nergens zijn bloemen, nergens bladeren. Overal is felle kou en winter.