Exercitium 12: Over het oude Rome
Het oude Rome is gebouwd op zeven bergen of heuvels. Zij worden � genoemd. Op de Capitolijnse heuvel (het Capitool) is de burcht van het oude rome. Ook is hier, zoals jullie in de tiende oefening al is verteld, de tempel van Jupiter, de wachter van de stad, die door de Romeinen ook Jupiter Capitolinus wordt genoemd.
Tussen het Capitool en de Palatijn en Esquilijn is het Forum Romanum. Dit is het middelpunt van het Romeinse leven. Want hier(heen) plegen de Romeinen vaak samen te komen, hier [plegen zij] met hun vrienden gespreken te houden, hier ook [plegen zij] het oor te lenen aan consuls en senatoren. In een hoek van het forum is de Curia. In de Curia komen de senatoren bijeen of worden ze bijeengeroepen door de consuls; daar beraadslagen zij over het algemeen welzijn. Het forum heeft ook veel andere gebouwen, zoals de tempels van Saturnus, een oude god van de Romeinen, en van Vesta. De Heilige Weg leidt over het Forum naar het Capitool, naar de tempel van Jupiter Capitolinus.
Op de Palatijn hebben de Romeinse keizers hun huizen. Daarom wordt ook in onze taal het huis van een koning of koningin "paleis" genoemd. Tussen de andere is vooral het huis van Livia, vrouw van Augustus, beroemd. Vanaf de Palatijn is er een weids uitzicht op de Circus Maximus, die ligt tussen Palatijn en Aventijn. Hier plegen de Romeinen te kijken naar wedstrijden van paarden en ruiters.
Aan het einde van het Forum, aan de voet van de berg Caelius, ligt het Flavisch amfitheater, gebouwd door keizer Flavius Vespasianus; het wordt echter meestal Colosseum genoemd.
Hier worden gladiatorenspelen gegeven. Ook veel christenen zijn hier door de Romeinen gekweld en gedood.
De zeven heuvels zijn door Servius Tullius, de 6e koning van de Romeinen, omgeven met een hoge muur; een deel van de muur is zelfs nu nog over.
Tussen de muur en de rivier de Tiber is de Campus Martius/ het Marsveld, genoemd naar de naam van Mars, de god van de oorlog. In oude tijden werden Romeinse soldaten geoefend op het Marsveld. Daarna zij ook hier vele en grote gebouwen gebouwd, zoals het mausoleum van Augustus, de Ara Pacis (vredesaltaar), het Pantheon en het theater van Marcellus.
Het staat jullie niet vrij twee beroemde heuvels aan de overkant van de Tiber niet te kennen, de Ianiculus en de Vaticanus.
Hoewel de stad Rome vaak door de hulp van de goden uit grote gevaren is gered, is ze toch ook vaak door vijanden en branden verwoest; maar ze is altijd herbouwd. Een paar oude gebouwen zijn ook nu nog over. Door dichters wordt Rome de eeuwige stad genoemd.