Seneca groet zijn beste vriend [=suo] Lucilius
Van mij vraag je, mijn beste Lucilius, wat door jou het meest moet worden vermeden [sit : coniunctivus van de afhankelijke vraag]; de massa. Niets is zo schadelijk voor de goede zeden als te zitten bij een of ander schouwspel. Onlangs kwam ik bij toeval terecht in een middagvoorstelling in de verwachting van enige ontspanning. Het tegendeel was het geval! ÂÂ’'s Ochtends worden mensen voor de leeuwen en de beren geworpen, in de middag als het ware aan hun eigen toeschouwers. Terwijl ze vechten hebben ze niets om zich mee te beschermen [betrekkelijke bijzin met finale bijsmaak; quo = ut eo: opdat daarmee]. Noch met een helm, noch met een schild kunnen ze zich beschermen. Met hun gehele lichamen zijn ze aan de slag blootgesteld. Niemand wordt gespaard: het einde van de strijdenden is de dood.
Iemand zal zeggen:” "Het zijn toch misdadigers: de ene is een dief, een ander heeft een mens gedood. Ze hebben het verdiend om te sterven”." Ze hebben het toch zeker niet verdiend om op deze manier te sterven? Als iemand [na si wordt aliquis ingekort tot quis] van de strijdenden bang is en niet wil vechten, roept de menigte uit: "Dood hen en ransel hen af, die niet willen strijden! Waarom is die lafaard bang? Waarom sterft hij met te weinig plezier?"
Wat moet ik nog meer zeggen? Wreder en onmenselijker ben ik van een voorstelling teruggekeerd, omdat ik onder de mensen ben geweest. Daarom moet de massa zowel door jou, Lucilius als door een ieder worden vermeden. Vaarwel.
