Exercitium 10: Over de goden van de Romeinen.
Jupiter is de koning van goden en mensen. Op de berg die Capitolinus c.q. Capitolium wordt genoemd, heeft hij een tempel. Daarworden door het volk van de Romeinen ter ere van Jupiter offerdieren geslacht. Want Jupiter is de bewaker van de stad Rome. Daarom pleegt hij door de Romeinen ook Jupiter Capitolinus te worden genoemd.
Jupiters vrouw is Juno. Ook voor Juno, de koningin van goden en mensen, is er een tempel op het Capitool. Juno wordt vooral door vrouwen en moeders aanbeden. Met de hulp van Juno worden immers zorgen en smarten van vrouwen verlicht.
Jupiter heeft twee broers: Neptunus en Pluto. Nuptunus is god en heerser van de wateren en de oceaan. Daarom houden zeelui Neptunus in ere en plegen zij offerdieren voor Neptunus te slachten. Want vaak brengt Neptunus met zijn drietand de wateren in beweging. Dan zijn de schepen van de zeelui in gevaar en, als zij niet worden geholpen door de hulp van Neptunus en (niet)) worden gered uit de gevaren van de stormen, worden de schepen met mannen en vracht(en) vernietigd. De zeelui, die hun leven aan Neptunus te danken hebben, wijden op de kusten altaren aan Neptunus of bouwen (er) tempels.
Pluto is god en meester van het dodenrijk. Daar wonen de schimmen van de mensen na hun dood onder de aarde zonder licht. Daar zijn ook de rechters van het dodenrijk. die levens en werken van de mensen goed kennen; zij geven of beloningen, of straffen. En altijd bewaakt de hond Cerberus de deur van het dodenrijk. Proserpina, de vrouw van Pluto, woont gedurende de winter bij haar mman in de onderwereld, in de lente echter keert zij terug naar haar moeder Ceres, de godin van de vruchtbaarheid van de akkers.
Het is jullie niet toegestaan de namen van ook Minerva, Venus, Apollo en Diana, Aesculapius, Mars, Mercurius en Vulcanus niet te kennen.
Minerva is de godin van de wijsheid en het verstand. In oorlogen worden vaak met de hulp van Minerva door aanvoerders en soldaten overwinningen behaald. Daarom is Minerva ook godin van de oorlog.De wapens van Minerva zijn lans en schild. Op haar hoofd draagt zij een helm.
Venus is de godin van de liefde en de schoonheid. Venus’ zoon wordt Amor of Cupido genoemd. De harten van de mensen plegen door de pijlen van Cupido verwond te worden. Dan treedt de liefde binnen in de harten van de mensen en verschaft de mensen vreugde en blijdschap, maar ook vaak droefenis en smarten.
Apollo en Diana zijn de kinderen van Latona. Apollo is de god van zieners en dichters. de muzen zijn Apollo’s metgezellinnen. In Delphi is het orakel van Apollo; daar geeft hij adviezen aan mensen, die door zorgen worden gekweld. Diana is de godin van de bossen en de jacht.
Aesculapius, de zoon van Apollo, is de god van de artsen. Ziekten en pijnen, zelfs de dood, verjaagt hij. Mars is de god van de oorlog, Vulganus de god van het vuur, Mercurius de bode van de goden en de god van de handelaars.
Niemand is onbekend met Bacchus, de god van de wijn, noch met Vesta. Vestaalse maagden bewaken op het Forum de tempel en het vuur van Vesta; want het vuur van Vesta is een teken van welzijn en vrijheid van de stad Rome. Daarom houden de Romeinen Vesta en de Vestaalse maagden altijd in ere.